Կգա ձյունը`անունը կա,

Ձմռան ցրտերն են ընկել,

Արևն էլ է մրսում հիմա,

Ցրտահար  դեմքն է թեքել:

Գիշերները` սառն ու երկար,

Ճամփեքից չեն կտրվում,

Մի բուռ երկինք` երեսին փայլ,

Աչքը թարթում է մթնում:

Ամայության նման ցուրտ է,

Մերկ  են դաշտ ու ծառերը,

Չմոռացվող անխախտ ուխտ է`

Ձյուն կբերի ձմեռը:

ԵՂԵՎՆԻ

Առաջ էլ էիր վերձիգ ու շքեղ,

Եվ զմրուխտյա էր անգամ ստվերդ,

Անտառը`կանաչ, աշխարհը  ջրիկ

Սիրով էր օծում փշոտ ճյուղերդ:

Չէիր երևում աչք շոյելու չափ`

Ամառ ու գարուն ուներ ամեն ծառ,

Կանաչը ծով էր`փռված ափեափ,

Սովորական էր ամեն բան պայծառ:

Վաղուց ընկել են ձմռան ցրտերը,

Անտառը մերկ է`  երազից խաբված,

Ձմռան ձյուները մատնում են տեղդ,

Նույն փշոտ ծառն ես, միշտ անմեղ կանաչ:

Ասես կանչող կնոջ  պերճանքի փայլ `

Շլացած  ապակուն պատուհանիս,

Խաբվեցի արևին` մեջը գոլ  չկար,

Ցրտաշունչ օրեր են, ձմռան ամիս:  

Վերից է վար գալիս   արև ու լույս,

Հայացքիս ուղղությամբ աչքը պահում,

Իմ տան չորս պատի մեջ մնում է կույս`

Արևն,ինչքան իրեն սառն է պահում:

Տաքացա արևին իմ  հավատով`

Շլությանն ապակուս հենվեցի,

Արքայություն անցավ  իմ կարճ մտքով,

Արդար  ես  Արեգակ  Իմ`ասացի:

ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԸ ԱՆՑԱՎ

Երկինքը կաթում է`մտքում ամպոտ  ծովեր,

Արևոտ չէ բացվող լույսն էլ ամենօրյա,

Հոկտեմբերը կիսով քամահար կանձրևեր,

Փշրվել է  աշնան ոսկին գետնի վրա:

Թրջված ու ցրտոտ են աշունքվա օրերը,

Դրսում է մնացել աշխարհը մերկացած,

Սառը շշուկ ունի ուշ աշնան անձրևը,

Մաղում է այսօր էլ թախիծով իր անցած:

Գնալու տեղ չունի մրսած օրը աշնան,

Քամին տեղ է մաքրում ձմռան համար կողքին,

Կձնի երկինքը փաթիլվելով անձայն,

Հոկտեմբերը անցավ աշնան ոսկին ոտքին:

 *****  ******

ԼԱՑԻ  ԺԱՄ ՉԷՐ ԱՐԴԵՆ

Ելավ քամին թաշկինակը ձեռքին,

Լացի ժամ չէր արդեն, պիտի պարեր,

Տերևներով գիտեր մերկ ծառերին,,

Նրանց մերկությունը բավ է շահեր:

Ճոճում էր ծառերը աշնան քամին,

Պտտվում էր, մրրկում երկինք ի վեր,

Ով էր նայում  փոշոտ ոտք ու ձեռքին,

Վերևից ընկնելուց նա վախ չուներ:

Սառը զայրույթի պես մերկ, ահարկու,

Լիզում էր գետինը`  թաշկինակը ձեռքում,

Ամպերին կապել էր մեկ-մեկու,

Ձյուն պիտի գար, քամին տեղ էր մաքրում:

Աշնան քամին,աշնան քամին

Քնած տեղից նայեց ժամին,

Չհավատաց իր աչքերին`

Իր երազն էր թուփ ու ծառին:

Կարմրականաչ ու ծիրանի

Գույնի տոն էր աշնան այգում,

Առանց երազ ով է  բարի,

Ով չի ճչում  գոնե մտքում:

Ելավ տեղից ,ոնց սանձարձակ

Փչեց ,ոռնաց նա անոթի,

Մտավ ամեն փողոց ու բակ,

Ու խառնշտեց մեծահոգի:

Ամեն ծառից կախված ճոճվեց,

Ու քիչ մնաց խելագարվի,

Աչքերի դեմ օրը մթնեց,

Կուրության հետ ինչպես վարվի:

Պոկվեց ծառից տերև-տերև,

Գիրկը բացեց ճանապարհին,

Թռավ գլխի ամպերից  վեր,

 Ու անձրևեց աշնան քամին…

Կտավ  անձեռ վրձնած`

Դեղին,կանաչ,կարմիր,

Անկեզ մորի բոցված,

Ճամփեքին ցաք ու ցիր:

Ասես հարսնվոր են,

Քո ամեն ծառ ու  թուփ,

Գույների մեջ նոր են

Լույսիդ նման անփույթ:

Թաքուն տենչն է  ոսկե

Ափիդ  մեջ արևի,

Աշուն,շուրթիդ խոսք է`

Գաղտնիք  երևելի:

 Ե.Չարենց ՆՐԲԱԿԻՐԹ Լ.-ին`Քո հոգին նուրբ,օսլայած…

Քո հոգին նուրբ ,օսլայած,-

Ասացիր` թող որ  քեզ հավատամ,-

Ու սիրտս շնիկ  է գուրգուրած`

Անծանոթ փողոցին անտեր շան:

Ասացիր,խոսեցիր,բայց Դուք- ով,

Ինձ զսպեմ  նորից- մեկ անգամ,

Չեմ ցույց տա ,որ լի եմ կարոտով,

Որ պոռնիկն  ինձ էլ է բարեկամ:

Որ գիտեմ կաթիլին ծովեր տալ,

Ու  քաղցած օրերից սովորել

Հոգունդ բաժանել  միշտ  շռայլ,

Սրտին  էլ  կրքերը  չներել:

Ինչ արած,օտար եմ`օտար

Չմնաց  հպումդ  իմ սրտին,

Ինչքան որ գալդ էր դժվար,

Գնալդ դժվար է քառակի:

Անցած ապրումների ծանր բեռով

Երբ մտքով  երկարեմ, չմոռանաս դու  ինձ,

Չթուլանամ,սիրտ իմ ,կույր մեղքերով

Քեզ տեղան անող ցավի  ձեռից:

Ու   չլսեմ ճիչդ անօգնական,

Երբ  ետ դառնամ մտքով   կրկնվելու,

Ինքնանոռաց  անցնել  եկած ճամփան

Իմանալով, որ ինձ չես  ներելու:

Չծանրանամ,սիրտ իմ,քարի նման

Թեք ընկնելով եկող օրվա ճամփին,

Չհասկանամ լեզուդ ու չիմանամ

Որ քավության նոխազ պետք չէ …. կյանքին:

Տվայտանքը հոգուս ձայնից թաքուն պահեմ,

Որ չունենա մոտիկ ինձնից բացի,

Որ չհնչած խոսքի ծանրությամբ վճարեմ

Խաղաղության համար օրվա,նաև`հացի:

Թե խոսք ասեմ, խոսեմ լավից`որ լավ լինի,

Անճարության ցավը միտքս չբորբոքի,

Իմ   հույզերի ծովը անխորտակ թող պահի

Ծիածանը հույսի `առագաստն իմ կամքի:

Տվայտանքն իմ հոգու աչքից հեռու պահեմ,

Որ չտեսնեմ ջրիկ լացն էլ  իմ երեսին,

Որ կարոտիս ամեն դարձի  պահին

Ներկա լինեմ ճամփի ծաղկուն ծեսին:   

Ինձ գանակոծեցին  խոսքի մեջ տաքացած.

-Ծիծաղելի է պոետ լինելը,նաև `մեղք,-

Անցել է ժամանակ`չմնամ  խռոված,

Պոետին տուն բերեմ, հաշտվենք:

Ամառն անց կացավ շոգից ծարավ,

Անցած ամառների արևների նման,

Մայրամուտներնի մեջ քամի ելավ ,

Փոշու ամպ էր տանում երամ-երամ:

Կանաչ տերևները հույզի նման

Փոխվեցին ճյուղերին ամռան ծառի,

Չորացած ընկնելով քամու բերան

Կորչում էին հլու կյանքին վայրի:

Այս ամառն էլ անցավ ջրի նման,

Ու ինձ ծանոթ շոգը չհասավ   գետ,

Հույսս  մնալու է  արդեն  վաղվան`

Էլի ամառ կգա,հավատ է պետք:

Որ սպասումը իմ հուսավառվի անվերջ,

Հիշեմ պատվիրանը`մի սպանիր,

Որ  կարոտն անանուն ապրի իմ մեջ,

Որ  փնտրելով նրան հեշտ գտնեմ ինձ:

Արևը ձեռքերն է լվանում`

Երկինքը  կաթում է  անկամ,

Տխուր է օրը արթնանում`

Տրորված` ճամփի նման:

Անգույն է հայացքն ու սառած,

Աչքի մեջ խնդություն չի շողում,

Չի սիրում ինքն իրեն թրջված,

Մտքերի հեղեղից է դողում:

Երկնքում ամպեր են հավաքում,

Եկել են կորած ու մոլորված,

Օրն ընկած դռներ է թակում,

Արևին պատուհանը բաց:

Երկնքը ծածկել են ամպերը,

Էլ ինչպես աշխարհը երևա,

Կապույտ չեն`մթնած են աչքերը

Քնի մեջ  ծոցվորած այսօրվա:

Դավի պես թաքուն են վերևում

Կրքերը կուտակված ամպերի,

Մտքի պես իրար են բերում,

Մեծանում ձևի մեջ ու դերի:

Երկունքը ձայնեղ է երկնքի,

Ամպերին փախչելու տեղ չկա,

Փայլուն է ճայթյունը թեժ կրքի`

Ամպն ամպին հազիվ թե գթա:

Բախվում են`ուզեն թե չուզեն,

Ապրելու էլ ուրիշ ձև չկա,

Ջրկում են, որ իրար սուզեն

Հույզի մեջ  երկնքի` մի պահ:

Փլվում է երկինքը հույսի պես,

Վարարում կաթոցից սպասված,

Անձրև է, գալիս է գժի պես

Ճամփեքը վազում են ընդառաջ…

Իմաստազուրկ է օրս`իզուր արթնացա,

Կոպերիս տակ ես գոնե լուսավոր էի,

Երազներս թողեցի`աշխարհը անցա,

Ու չեմ ուզում օրս ինձ  շան պես սովորի:

Էլ չեմ ուզում որ մնա հանգավոր խոսքիս,

Անիմաստ է քաղցելը`հագեցում չկա,

Երբ մեռնում եմ, էլ իզուր չմնա կողքիս,

Սիրո ճաշին նա մեկի գուցե թե պետք գա:

Երես տվեք ինձ` մի քիչ մանկանամ,

Մանկան պես լինեմ ձեր սիրուն մոտիկ,

Ձեր մանկան նման ծիծաղեմ ու լամ,

Ու անմեղ լինեմ, ոնց ամեն փոքրիկ:

Երես տվեք ինձ, մի քիչ քաղցրանամ,

Ու ձեր մտքի մեջ անունս պահեմ,

Ձեր հոգու կանչով գամ ձեզ միանամ,

Ձեր աչքի լույսով սիրտս փայփայեմ:

Երես տվեք ինձ,  թող  թեթևանամ,

Ձեր խնդության մեջ  մի քիչ  երկարեմ,

Վաղվանից`  գրող -տատիկ կդառնամ,

Այսօր մանկան պես բառեր թոթովեմ…

****

Սիրո խոսք չեմ ասի,ինձ չսպասես,

Փորձության չեմ տանի իմ հույզերը,

Թող խոսքի ժլատ եմ,թող մտածես,

Որ սիրո համար չէ  ուշացած մեր սերը:

Քեզնից թաքուն ու ամենքից թաքուն

Ես գժուկ կանվանեմ քո կարոտին,

Չեմ կանչի բարձրաձայն`թող չգա տուն,

Օղակ չեմ հագցնի նրա ոտին:

Մասնակից չեմ լինի հաղորդության

Մարմնի ու արյան` մահից առաջ,

Թող մեր սերը ապրի երգի նման,

 Թող արձագանքի իմ խոսքը  չասված:

  *****   ******   *****

Դու ինձ համբուրել ես,իսկ դու չես էլ հիշում,

Կոպերիս տակ գարուն`արթնանալ չեմ ուզում:

Կոպերիս տակ արև`երազն ինձ չի լքում

Համբույրիդ թեժ բոցը շրթունքներս է կիզում:

Քնից արթնացա`աշխարհն իմ հյուրն է,

Եվ ներսուդուրսն է  այնպես իմ սրտով,

Երկինքն արևում`սիրտը մաքուր  է,

Աշխարհից անդին չի  անցնում մտքով:

Շուրջս  ապրում է  կյանքի`  ծովից ծով,

Կարող եմ անվերջ քնել-արթնանալ,

Երբ գիշեր   ընկնի լուսնյակի շողով,

Աչքս փակ նրանց կնայեմ խաղաղ:

Դու քո ճամփեն գնա,քույրիկ:Հ.Թումանյան

Ես իմ ճամփին պիտի գնամ,

Հոգ մի արա,եղբայր,

Պարտքեր ունեմ`պիտի մարեմ,

Այն ինչքան էլ դժվար:

Արհավիրք էր իմ քաղաքում,

Ոնց հեշտ քանդվեց տունս,

Երկու կյանք էր իմ մեջ ապրում,

Ապրեց և անունս:

Չգիտեի օրը վաղվա,

Ճամփեն ինքը տարավ,

Ինչքան ծայրին ես մոտեցա,

Մի աչքաչափ կորավ:

Նվիրում է իմ կյանքը ինձ

Կամ թե`վերջին ներում,

Այս երգելու շնորհը ինձ

Պարտքեր է մեջ բերում:

Երբ պարտքերից ես ազատվեմ,

Իմ արևը վկա,

Լոկ ինձ համար պիտի ապրեմ,

Ողջույն, եղբայր,գնա:

  *****   ******   ***********   ******************

Դու ինձ սիրիր,սիրիր սպանելուց առաջ,

Քանզի քո ճամփին դեմ քո դեմ ելա,

Միանգամից սպանիր,ոչ թե կամաց-կամաց,

Ուժիդ մասին թող որ լինեմ համր վկա:

Դու ինձ սիրիր այնպես,ինչպես որ  քեզ  գիտես`

Սպանելուց առաջ,հետո թող ինձ անթաղ,

Ու երբ որ քո մեղքը մտքով չճանաչես,

Կգաս ինձ մոտ նորից ու նորից քեզ համար:

Կպահի հայացքդ իմ ժպիտը կամաց,

Տեսնի,  որքան եմ դեռ մնացել ինձ նման,

Փեթակ չեմ ես, սակայն շատ ունեմ մեղրահաց,

Դու ինձ էլ  չսպանես, հիշիր միայն: